“Wat voor camera gebruik jij?”
Deze vraag wordt mij vaak gesteld. Meestal vlak na het delen van een door mij gemaakte foto. Ik geef er altijd netjes antwoord op. Meteen erna denk ik bij mezelf: je bent nu eigenlijk niks geholpen met dit antwoord.
Daarom schrijf ik er maar eens een uitgebreide blog over. In de hoop dat je hier wèl wat hebt.
Voor de duidelijkheid: ik ben nog lang geen ‘echte’ fotograaf. Ik heb geen beroepsopleiding afgerond (al is dat niet per se nodig natuurlijk) en ik verdien geen geld of roem met fotografie.
Ook ben ik niet goed genoeg om fotografielessen te geven die verder reiken dan beginnersniveau.
Wanneer ik op commando vertel wat voor merk en type camera ik heb, dan weet je in principe nog niks over hoe de foto gemaakt is. Je zal met deze wetenschap niet dezelfde foto’s gaan maken als ik. Ik leg dit graag uit.
Neem twee personen. Geef ze allebei exact dezelfde camera. Geef ze de opdracht om van hetzelfde onderwerp een foto te maken.
De kans dat de foto’s van de twee personen hetzelfde worden is nihil.
Eén van de belangrijkste fotografielessen is het besef dat er veel factoren meespelen in het maken van een foto. Factoren die je zelf in de hand hebt, maar ook factoren die je niet in de hand hebt.
Als ik op één van mijn favoriete plekjes in de natuur twee foto’s vlak achter elkaar maak zijn ze zelfs al verschillend. Ik ben soms een kwartier bezig om de beste uit die twee (of vaak meer) ‘dezelfde’ foto’s te kiezen.
Factoren die meespelen zijn bijvoorbeeld: Wat gebeurt er op de plek? Wat doet het onderwerp? Wat doet het weer, de wolken, de zon of het licht? Van welke kant maak je de foto? Uit welke hoek? Op welke afstand? Wacht je op een bepaalde situatie om te schieten of klik je meteen? Waarop stel je scherp (de focus)? Welke lens gebruik je? Hoe stel je de lens in? Gebruik je wel of niet een beeldbepalende filter op de lens? Welke diafragma stel je in? Welke sluitertijd? Hoeveel ISO? Welke witbalans? Welke focusinstelling? Welke lichtmeetmethode? Gebruik je flitser? Zo ja, met welke instellingen? Gebruik je wel of geen statief? Hoe kijk je naar het onderwerp? Wat zie je wel en wat niet door je zoeker? Heb je wel goed opgelet toen je klikte? Hoe selecteer je de gemaakte foto’s? Waar let je op bij de selectie? Hoe ontwikkel je RAW-foto’s? Ga je foto’s wel of niet bewerken? En hoe dan? Met wat voor programma? Ga zo maar door.
Maar om in een snel antwoord aan iemand te vertellen hoe mijn foto’s gemaakt zijn, is ronduit onmogelijk.
Ik kan wel tips geven, als je je fotografeerskills op wil schroeven. Puur vanuit mijn eigen ervaring als hobbyfotograaf die zelf nog een lange fotografeerweg te gaan heeft.
- Koop niet meteen de duurste/beste apparatuur maar werk eerst met tweedehandse, eenvoudige spullen. Je weet namelijk als je beginner bent nog niet wat je nodig gaat hebben en wat niet.
- Bedenk of een spiegelreflex of systeemcamera (of zelfs smartphone) beter bij je past. In principe kan je met alle drie mooie foto’s maken, afhankelijk van wat je wil gaan fotograferen. Lees je in. Google is jouw vriend.
- Wat lenzen betreft, begin met een standaard lens (18-55 mm bijvoorbeeld) als je nog niks hebt en er mee wil beginnen. Heb je behoefte om verder in te zoomen kan je uitbreiden naar een telelens (55-250 mm bijvoorbeeld). Ben je al wat geoefend dan is the sky the limit wat bereik lenzen aangaat, maar ga dan maar vast sparen want er zijn lenzen voor vogelfotografie te koop voor een slordige 25.000 eurootjes. Dat brengt me bij de volgende tip:
- Roei met de riemen die je hebt. Die geweldige foto van die superfotograaf, met apparatuur van heb ik jou daar, ga jij niet maken. Accepteer dat jouw foto’s jouw foto’s zijn, en vergelijk ze niet met de foto’s van (beroeps)fotografen met veel meer ervaring en uitrusting. En nogmaals: al had je dezelfde apparatuur, dan nog maak jij die foto niet.
- Steek tijd in het fotograferen als je beter wil worden. Dat geldt voor alle hobby’s. Niks krijg je cadeau, je moet er zelf wel wat voor doen. Steek tijd in voorbereiding. Heb geduld bij het maken van een foto (een klik duurt nog geen seconde, een foto maken kan uren duren). Steek tijd in het selecteren van de beste foto’s (of minst slechte) en steek tijd in de afwerking (wanneer nodig rechttrekken, bijsnijden, e.d).
- Neem lessen. Dit is de belangrijkste tip. Gezien al die factoren die meespelen heb je daar stap voor stap begeleiding bij nodig van een goede docent. Online lessen kan ook. En webinars volgen, artikelen lezen, excursies, workshops, enz. Je verbetert jezelf door naar profs te kijken en te luisteren. Goede lessen hoeven niet duur te zijn trouwens. Voor ongeveer 100 euro heb je levenslange toegang tot online lessen van de basiscursus bij De Rooij Fotografie. Hier ben je echt wel even zoet mee. De vervolgcursus is ook zoiets qua prijs. Er zijn vast tal van andere goede cursussen. Bekijk recensies van de cursussen voordat je iets aankoopt.
- Fotografeer vaak en veel. Een tip van Thorsten von Overgaard tijdens een gratis webinar is voor mij heel waardevol geweest: Neem overal en altijd je camera mee. Al ben je niet van plan te fotograferen, zorg dat je hem bij je hebt. Ik ben dit na het webinar gaan doen, met als logisch gevolg dat ik meer oefen met de camera. Een andere tip van deze bekende straatfotograaf is om met één lens op pad te gaan. Dan ben je genoodzaakt het daarmee te doen. Ook dit doe ik soms, alleen gaat deze tip niet op bij natuurfotografie. Dan zie ik soms een prachtig landschap dat ik vast wil leggen, maar ook die mooie buizerd in de verte. Dan wissel ik wel van lens tussendoor. Ik heb de basiscursus bij De Rooij Fotografie afgerond en ben nu met de vervolgcursus bezig. Van De Rooij leerde ik om met de instellingen van een camera om te gaan (alles zelf handmatig instellen). Ook leerde ik bij De Rooij wat de functies van diverse accessoires zijn, en het werken met Lightroom en Photoshop. Via gratis YouTube video’s leerde ik over portretfotografie, het gebruik van een reportageflitser en landschapsfotografie. Als beginner vond ik bewegende beelden fotograferen erg moeilijk. Dit krijg ik steeds beter onder de knie. Door de lesvideo’s en door het vaak te doen. Begin je net met fotograferen, besef dan dat je beter eerst kan oefenen met stilstaande onderwerpen.
- Word lid van Facebookgroepen, magazines en meld je aan voor online nieuwsbrieven.
Camera.nu, Foto27, Photofacts, Natuurfotografie Magazine, allemaal gratis tips en informatie in je inbox! Je kan ook lid worden van YouTube-kanalen en een melding krijgen wanneer weer een nieuwe lesvideo online staat. De Rooij Fotografie heeft ook zo’n YouTube-kanaal. Allemaal waardevolle kennis voor noppie!
Je kan natuurlijk ook naar de fysieke fotowinkel stappen en je daar laten informeren. Mijn eigen ervaring hiermee is dat het personeel graag wat wil verkopen en je soms iets aanpraat wat niet in je voordeel is. Via Google word je al veel wijzer, zonder het gevaar in een verkooppraatje te trappen.
- Bij serieuze hobbyfotografie kan je niet zonder een goed bewerkingsprogramma. Maar ook hier moet je lessen voor gaan volgen om er goed gebruik van te kunnen maken. Sommige mensen gaan ervan uit dat een foto van zichzelf goed moet zijn en er geen bewerking aan te pas hoeft te komen. Dat is een misverstand. Natuurlijk kan je van een mislukte foto geen goeie foto maken met een bewerking. Dat is ook de bedoeling niet van fotograferen. Maar fotobestanden in JPG zijn door de camera ook al bewerkt. Die bewerking gaat automatisch. Als je wat verder bent met fotograferen wil je steeds meer in eigen hand houden. Ook hoe de foto bewerkt wordt. Een automatische bewerking is niet altijd de beste bewerking, of niet zoals jij het graag zou willen zien. Om die reden fotografeer ik in een RAW-bestand. Dat is een onbewerkte versie van de foto. Dat betekent dat je die wel zelf nog moet bewerken. Je moet dat niet echt als bewerken zien, maar als ‘ontwikkelen’. Een beetje zoals men vroeger de rolletjes ontwikkelden in badjes. Daar had je ook invloed op door bepaalde handelingen te verrichten.
Er zijn foto’s waar je nagenoeg niks meer aan hoeft te doen, maar vaak kan net een beetje meer contrast, of oplichten van bepaalde delen het verschil maken voor de foto. Ook kan je vlekjes weghalen die ontstaan zijn door stofjes op de lens of spiegel, en kan je iets storends aan de randen ‘wegknippen’. Ik gebruik vaak de functie ‘graduatiefilter’ van Lightroom bijvoorbeeld om de hooglichten uit de lucht weg te halen zodat de wolkenpartijen veel beter zichtbaar worden. Ga je allerlei kunstmatige toepassingen doen met je foto, dan gaat het er snel onnatuurlijk of raar uitzien. Maar dat is ook een kwestie van smaak. Ik streef er zelf altijd naar niet langer met het bewerken bezig te zijn dan met het maken van de foto. Ik loop liever buiten in de natuur te fotograferen dan dat ik achter mijn laptop zit te pielen.
Ik heb sinds 2019 een abonnement op Lightroom en Photoshop voor €12,- per maand. Dan heb je altijd de laatste versies en updates. Je kan gewoon offline op je laptop werken, wel zo makkelijk.
Ruim 1600 woorden heb ik nodig om een beetje uit te leggen hoe ik mijn foto’s maak. Met een camera ja, maar de mens achter de camera, die is veel belangrijker. De keus wát je op de foto zet, en hoe: dat maakt de foto. Iedereen zal daar andere keuzes in maken. Omdat iedereen op een andere manier kijkt naar onderwerpen.
Ik heb een tweedehands spiegelreflexcamera, met al behoorlijk wat kliks op de teller. Een cropcamera, dus een consumentencamera en geen professionele fullframe camera. Veel van mijn foto’s maakte ik met de Canon 450D, het laatste half jaar gebruik ik de 80D.
Maar dit zegt dus niks 😉